آنالیز ژن های mnsod و vegf در بیماران مبتلا به رتینوپاتی دیابتی

رتینوپاتی دیابتی (dr) وخیم ترین عارضه ی میکرووسکولر چشمی در دیابت بوده و علت عمده ی نابینایی در جمعیت سنین کار در کشورهای پیشرفته محسوب می شود. استرس اکسیداتیو نقش مهمی را در ایجاد عوارض میکرووسکولر مانند افزایش نفوذپذیری مویرگی و تشکیل مویرگ های جدید به عهده دارد. آنزیم سوپراکسید دسموتاز میتوکندریایی ((mnsod یک آنزیم آنتی اکسیدان کلیدی در مکانیسم دفاع سلولی در برابر عوامل ایجادکننده ی استرس اکسیداتیو در میتوکندری است. فاکتور رشد اندوتلیوم رگی (vegf) به عنوان یک فاکتور قوی آنژیونیک و نفوذپذیری مویرگی نقشی مهم در بیماری زائی dr بازی می کند. رایج ترین پلی مورفیسم ژن mnsod، a16v ( (c47tدر کدون 16 توالی هدف میتوکندریایی 24 اسید آمینه ای است که در آن اسیدآمینه آلانین (c) جایگزین والین (t) می شود و این امر منجر به توقف نسبی آنزیم در غشای داخلی میتوکندری و کاهش 30-40% ای عملکرد آنزیم در ماتریکس میتوکندری می گردد. یکی از پلی مورفیسم های رایج ژن vegf، +405 c/gدر ناحیه ی غیرقابل ترجمه 5? (5?utr) ژن است. پلی مورفیسم +405 c/g احتمالا در سطح بیان پس از ترجمه ی ژن تأثیر داشته و سبب افزایش محصول ژنی می گردد. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط dr با تنوّع های ژنتیکی mnsod و vegf در جمعیتی از شمال ایران است. از 70 فرد بیمار دیابت نوع ii مبتلا به رتینوپاتی دیابتی و 70 فرد کنترل که از لحاظ سن و جنس با گروه بیمار مطابقت دارند، در این مطالعه استفاده شد. dna ژنومی از سلول های خونی محیطی استخراج گردید. برای تعیین ژنوتیپ پلی مورفیسم های a16v mnsod وvegf +405 c/g از روش rflp-pcr استفاده شد. آنالیز آماری با استفاده از نرم افزار medcalc (نسخه ی 12.1) صورت گرفت. ژنوتیپ av پلی مورفیسم a16v mnsod در گروه بیماران فراوانی بیشتری (43/71%) نسبت به گروه کنترل داشته و احتمال ابتلا به بیماری را تا 33/8 برابر افزایش داد (0004/0p=). شیوع فراوانی های ژنوتیپی gg، gc و cc پلی مورفیسم vegf +405 c/g به ترتیب برابر با 86/42%، 71/45% و 43/11% در گروه کنترل بوده، درحالی که در گروه بیمار به ترتیب برابر با 57/18%، 57/48% و 86/32% بود. الل +405c به عنوان یک فاکتور افزایش خطر در dr مشاهده شد (0001/0=p). به طور کلی نتایج حاصل از این مطالعه پیشنهاد می کند که احتمالا پلی مورفیسم های a16v mnsod و vegf +405 c/g در بیماری رتینوپاتی دیابتی در جمعیت مورد مطالعه نقش داشته باشند. با این حال، مطالعاتی برپایه ی جمعیت های بزرگ تر و نژادهای متفاوت برای دست یابی به یک نتیجه ی قطعی و نهایی موردنیاز است.